Απεβίωσε η Μαρία Τούντα Ιακωβίδου

Εκτός από την παρουσία μας ένας ελάχιστος φόρος τιμής και σεβασμού ήταν ένα "στεφάνι" εκ μέρους όλου του Σ.Α.Φ.Ε.

Δε θα ξεχάσουμε ποτέ αγαπημένη μας Μαρία την προσωπική μας γνωριμία και συνεργασία στις εκδηλώσεις του Σ.Α.Φ.Ε, καθώς και την μεγάλη αγάπη και στήριξή σου σε αυτόν.

Η Πρόεδρος, Νονίκη Πέρδικα

και η Γεν.Γραμματέας, Μίκα Μπάρμπα

---

Ακολουθεί ένα βιογραφικό υπόμνημα για την Μαρία από την εγγονή της Εβίνα Βρυώνη

 

Η Μαρία Τούντα-Ιακωβίδου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 14 Δεκεμβρίου του 1924, από τον Ιωάννη και τη Φιλομήλα Τούντα. Μετά τον χαμό του πατέρα της στα 6 της χρόνια, η ζωή για την οικογένεια Τούντα άλλαξε ριζικά.

Η Μαρία ξεκίνησε να πηγαίνει στο Δημοτικό σχολείο στο Αρσάκειο Μέγαρο (Πανεπιστημίου) με υποτροφία, χάρη στην υψηλή της επίδοση στα μαθήματα. Αν και για εκείνη η αριστεία στα μαθήματα δεν αποτέλεσε ιδιαίτερη πρόκληση, το ανήσυχο πνεύμα της, γεμάτο ζωή, χιούμορ και όρεξη για σκανδαλιές, μερικές φορές οριακά απείλησε τη φοίτησή της στο Αρσάκειο.

Προς το τέλος του Δημοτικού Σχολείου, θυμόταν να επισκέπτεται το νεόκτιστο συγκρότημα κτηρίων του Αρσακείου Ψυχικού και να ‘βάζει τον θεμέλιο λίθο’ μαζί με τις συμμαθήτριές της. Από το Αρσάκειο Ψυχικού αποφοίτησε ως αριστούχος και η φοίτησή της σε αυτό το Σχολείο της έδωσε τις απαραίτητες βάσεις και την παιδεία για να διαγράψει μια επιτυχημένη πορεία στη μετέπειτα ζωή της. Μια γνήσια Αρσακειάδα με αρχές και αξίες και διάθεση προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο.

Ως νεαρή φοιτήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών αρίστευε στα μαθήματα και ξεχώριζε για τον ζήλο της για μάθηση. Σύντομα η Ιατρική έγινε το μεγαλύτερό της πάθος, μια φλόγα που δεν θα έσβηνε ποτέ μέσα της. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές της, ειδικεύτηκε στην Αναισθησιολογία στη Δανία, και επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ως η πρώτη γυναίκα Αναισθησιολόγος της χώρας, ξεκίνησε να δουλεύει στο πλευρό του χειρουργού αδελφού της, Κώστα Τούντα, με τον οποίο έμελλε να αποτελέσει ένα σημαντικό χειρουργικό δίδυμο τις επόμενες δεκαετίες. Για το υπόλοιπο της ζωής της, αφιερώθηκε σε δύο σημαντικούς πυλώνες της Ιατρικής: την πρακτική φροντίδα του αρρώστου σε καθημερινή βάση και την εξέλιξη της επιστήμης μακροπρόθεσμα.

Προσεγγίζοντας με ευαισθησία τους ασθενείς, κρατώντας τους το χέρι και φροντίζοντάς τους κατά τη διάρκεια των ιατρικών επεμβάσεων, προσέφερε τις υπηρεσίες της ακούραστα μέχρι τα βαθιά γεράματα. Ιδιαίτερα έντονη ήταν και η εθελοντική άσκηση ιατρικής, τιμώντας και εκπληρώνοντας τον όρκο του Ιπποκράτη, ακόμα και τα χρόνια που ήταν καταξιωμένη και πρωτοπόρος γιατρός, καθώς πίστευε ότι όλοι θα έπρεπε να έχουν ίσο δικαίωμα στην υψηλού επιπέδου ιατρική φροντίδα.

Κατά τα χρόνια που ήταν ενεργή γιατρός, το ανήσυχο πνεύμα της την οδήγησε στην χρήση πρωτοποριακών μεθόδων χορήγησης αναισθησίας, στη συμμετοχή σε αρκετά πειραματικά χειρουργεία που βοήθησαν την εξέλιξη της Ιατρικής Επιστήμης καθώς και στην ένταξη στα ελληνικά χειρουργικά πρωτόκολλα της επισκληρίδιου αναισθησίας, παρά τις αντιδράσεις των συναδέλφων της.

Ως Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, συγκέντρωνε καθημερινά γύρω της τους φοιτητές Ιατρικής στο Αρεταίειο Νοσοκομείο. Μοιραζόταν απλόχερα μαζί τους όλες τις γνώσεις και τις καινοτομίες της, έδινε ευκαιρίες σε όλους τους νέους γιατρούς που ζητούσαν την βοήθειά της και τους ενθάρρυνε σε κάθε δυσκολία, αποτελώντας μια καθηγήτρια - έμπνευση και ορόσημο για πολλούς καταξιωμένους γιατρούς της Ελλάδας, όπως της έλεγαν και οι ίδιοι στις επισκέψεις που της έκαναν μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής της.

Παράλληλα με την επιτυχημένη επαγγελματική της πορεία στην Ιατρική, ο Σ.Α.Φ.Ε. αποτέλεσε ανεξάντλητη πηγή αγάπης και αναμνήσεων για τη Μαρία. Οι συναντήσεις με τις παλιές της συμμαθήτριες ήταν συχνές, συμμετείχε ενεργά στις εκδηλώσεις του Συνδέσμου και ήταν εταίρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.

Η Μαρία Τούντα-Ιακωβίδου έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025. Μια από τις περισσότερο ειπωμένες φράσεις της ήταν ότι το Αρσάκειο ήταν το καλύτερο σχολείο και ότι ήταν μία από τις δύο μεγαλύτερές της αγάπες (η άλλη ήταν προφανώς η Ιατρική). Έφερε περήφανα τον τίτλο της Αρσακειάδας και αναγνώριζε την ώθηση και την έμπνευση που της έδωσε στη ζωή η παιδεία που προσέφεραν τα Αρσάκεια Σχολεία.

----

Παρόντες ήταν βεβαίως τα μέλη της πολυαγαπημένης της οικογένειας, παιδιά, εγγόνια, συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες. Η εγγονή της Μαριλένα Βρυώνη με μεγάλη συγκίνηση στο τέλος της εξοδίου ακολουθίας είπε τα κάτωθι:

 

Ήθελα να σας πω δύο λόγια για τη γιαγιά μου, παρότι δεν ξέρω πώς να χωρέσω το μεγαλείο της σε λίγες γραμμές.

Πρωτοπόρος και αγωνίστρια, με μια ψυχή που φλεγόταν για ζωή και μάτια που έλαμπαν μέχρι την τελευταία μέρα. Καταξιωμένη επαγγελματίας και σωστή οικογενειάρχης. Μια γυναίκα που τόλμησε να χαράξει τη δική της πορεία, κόντρα σε κάθε κατεστημένο.

Σπούδασε Ιατρική σε μια εποχή που για τις γυναίκες η «επιτυχία» ισοδυναμούσε με έναν καλό γάμο. Δημιούργησε οικογένεια, διεκδικώντας παράλληλα τη θέση της στον –τότε κατά κόρον– ανδροκρατούμενο κόσμο της Ιατρικής. Συνέχισε να προοδεύει και να πρωτοπορεί στο πλευρό του αδελφού της, αδιαφορώντας για τις επιταγές της εποχής που ήθελαν τη γυναίκα στο σπίτι να μεγαλώνει τα παιδιά.

Από την ομιλία της στην Αναισθησιολογική Εταιρεία:

«Κοντά στον αδελφό μου, τον ακαδημαϊκό σήμερα, καθηγητή της Χειρουργικής, δεν μπόρεσα ποτέ να πάρω μια ανάσα. Όλο και κάτι καινούργιο επιδιώκαμε. Σαράντα χρόνια συνεργασίας, κόπου και μόχθου, τα θυμάμαι και νομίζω ότι ήταν χθες που ξεκίνησα. Του είμαι πράγματι πολύ ευγνώμων. Αγάπησα την ειδικότητά μου και έμαθα να αγαπώ τον άρρωστο και να τον προσέχω όσο μπορώ περισσότερο.»

Είδε την ευκαιρία στην επισκληρίδιο αναισθησία και πάλεψε για να την εισάγει στις χειρουργικές πράξεις, παρά τις έντονες αντιδράσεις. Θυμάμαι ακόμα την ιστορία που μας έλεγε συχνά από μια συνεδρίαση της Αναισθησιολογικής Εταιρείας, όπου συνάδελφός της έγινε έξαλλος, φωνάζοντας:

«Τι λες, βρε Μαρία! Να σταματήσουμε τη γενική αναισθησία; Είναι σαν να πηγαίνουμε 20 χρόνια πίσω!»

Χάρη στο όραμά της και στο σθένος της να υπερασπιστεί τη γνώμη της, είχα τις αισθήσεις μου και βίωσα τις γέννες των παιδιών μου. Όπως είπε η ίδια σε ομιλία της:

«Σήμερα, πρόσφατα, σε μαιευτήριο, παρακολούθησα να γίνονται η μία μετά την άλλη. Αισθάνθηκα ικανοποίηση που τους έλεγα στην Εταιρεία “θα με θυμηθείτε στο μέλλον”.»

Ήταν μαζί μου στο χειρουργείο όταν γεννούσα. Και εκεί, για πρώτη φορά, γνώρισα τη γιατρό Μαρία. Βίωσα τη φροντίδα και την αγάπη που είχε προσφέρει σε κάθε χειρουργικό τραπέζι, ως αναισθησιολόγος. Ένας άνθρωπος στιβαρός, σίγουρος, γεμάτος γνώση, που όμως ταυτόχρονα σου χάιδευε το μάγουλο με τρυφερότητα.

Αυτή η τρυφερότητα και η αγάπη της ήταν επιλογή, στάση ζωής. Ούτε οι δυσκολίες της παιδικής της ηλικίας, ούτε η επιτυχία και η αναγνώριση δεν τη σκλήρυναν. Αντίθετα, ενίσχυσαν την ανάγκη της να βοηθά και να προσφέρει.

Θυμάμαι την πιο πολύτιμη «αμοιβή» της: μια πήλινη χειροτεχνία – ένα μινιατούρα σετ τσαγιού, που την κρατούσε ευλαβικά, μακριά από εμάς όταν ήμασταν μικροί. Ήταν το δώρο μιας οικογένειας, για να την ευχαριστήσουν επειδή χορήγησε αναισθησία στο παιδί τους pro bono, λόγω της δύσκολης οικονομικής τους κατάστασης.

Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα… Η Ιατρική ήταν για εκείνη ο τρόπος να φροντίζει και να προσφέρει. Αρκετές φορές χωρίς αμοιβή – συχνά συμπαρασύροντας και συναδέλφους της να προσφέρουν κι εκείνοι αφιλοκερδώς τις γνώσεις τους. Μέχρι και πρόσφατα, το τηλέφωνο δεν σταματούσε να χτυπά από ανθρώπους που της ζητούσαν ιατρικές συμβουλές, από όλο τον κόσμο και εκείνη τις έδινε με χαρά. Γέμιζε από κάθε άρρωστο που βοηθούσε.

Η γιαγιά μου ήταν μια ψυχή γεμάτη αγάπη, δυναμισμό και πρωτοπορία. Μια γυναίκα που δεν λύγισε από τις δυσκολίες, αλλά τις μετέτρεψε σε μοχλό για να ενισχύσει τις αρχές και τις αξίες της και να προχωρήσει μπροστά στη ζωή. Μια γυναίκα που χάραζε τον δικό της δρόμο, μακριά από κάθε πεπατημένη.

Μια Αρσακειάδα που αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους νεότερους με το ήθος και την εργατικότητά της. Μια γυναίκα που γέμιζε κάθε δωμάτιο με τη δύναμη του χαρακτήρα της, το πηγαίο γέλιο της και την αγάπη της.

Καλό ταξίδι, γιαγιά. Ήταν τιμή μας.